Als docent in het voortgezet onderwijs weet je hoe belangrijk het is om de voorkennis van je leerlingen te activeren. Door nieuwe informatie te koppelen aan hun bestaande kennis, kunnen ze de lesstof beter en makkelijker onthouden en verbanden leggen tussen wat ze al weten en de nieuwe stof. In dit artikel bespreken we enkele activerende werkvormen die je kunt inzetten om voorkennis te activeren en welke tools je daarbij kunnen ondersteunen.
Wat is voorkennis activeren en waarom is het belangrijk?
Voorkennis activeren betekent het ophalen van relevante informatie uit het geheugen van, in dit geval jouw leerlingen, voordat je nieuwe stof introduceert (Ebbens et al., 1996). Door de nieuwe informatie te linken aan wat ze al weten, leren ze effectiever en blijft de nieuwe kennis beter hangen. Bovendien helpt het je als docent om te zien waar de gaten in hun kennis zitten, zodat je daar gericht op kunt inspelen (Stone, 1998). Ofwel, een kapstok vinden waar je nieuwe kennis aan kunt hangen. Wanneer je gebruik maakt van een Directe Instructie zoals beschreven door S. Ebbens et al. (1996), dan is voorkennis activeren zelfs onderdeel van de eerste stap in de directe instructie.
Welke activerende werkvormen zijn er om voorkennis te activeren?
Er zijn verschillende activerende werkvormen die je kunt gebruiken om voorkennis te activeren. Hier zijn enkele voorbeelden:
-
Brainstormen. Laat leerlingen in groepjes brainstormen over een bepaald onderwerp. Hierdoor activeren ze hun voorkennis en stimuleren ze hun creativiteit. Dit kan voor leuke, verrassende invalshoeken zorgen.
-
Woordweb. Maak een woordweb op het bord en laat leerlingen associaties maken met het centrale thema. Dit helpt om hun voorkennis te activeren en verbanden te leggen tussen verschillende concepten en begrippen.
-
Quiz. Maak een quiz met vragen die gerelateerd zijn aan de lesstof die leerlingen eerder hebben opgepikt. Hiermee test je niet alleen de voorkennis van leerlingen, maar maak je de les ook leuker en interactiever.
Test-Correct: een digitaal toetsplatform voor activerende werkvormen
Eén van de activerende werkvormen die je kunt inzetten is het maken van een quiz. Met Test-Correct maak je eenvoudig een quiz met zowel gesloten als open vragen. Leerlingen hoeven alleen de code van de quiz in te typen en kunnen meteen de quiz starten. Gesloten vragen worden automatisch nagekeken, terwijl je open vragen op twee manieren kunt behandelen:
-
Scan na de quiz als docent de gegeven antwoorden om te zien welke kennis nog ontbreekt of moet worden herhaald. Behandel deze in de rest van de les of maak een vervolgopdracht in Test-Correct die zich op dat leerdoel richt.
-
Laat leerlingen elkaars antwoorden anoniem nakijken door het inzetten van peer review. Zo ontstaan er discussies in de klas over wat het juiste antwoord moet zijn en leren ze van elkaar.
Met Test-Correct kun je niet alleen de voorkennis van je leerlingen activeren, maar ook het leertraject van leerlingen volgen en verbeteren. Natuurlijk zijn er ook andere tools, zoals mindmapping-software, die je kunt inzetten als je aan de slag wilt met (digitale) activerende werkvormen.
Praktische tip
Wanneer je niet alleen summatief (lees: voor een cijfer of prestatie) toetst maar ook tussentijds formatief toetst, kan je de voorkennis van de leerling beter en tijdig in kaart brengen. Zo kun je je aanbod steeds aanpassen en persoonlijker maken, afgestemd op de behoeften van je leerlingen. Zo valt de nieuwe stof beter op zijn plaats en blijft deze beter hangen. Test-Correct helpt jou formatief en summatief digitaal te toetsen en ook voorkennis op een interactieve, effectieve en leuke manier te activeren. Probeer het zelf uit en ervaar hoe het jouw lessen verrijkt!
Bronnen:
- Stone, C. A. (1998). The metaphor of scaffolding: Its utility for the field of learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 31(4), 344–364.
- Ebbens, S. O., Ettekoven, S., & Van Rooijen, J. (1996). Effectief leren in de les: basisvaardigheden voor docenten.
